Παρασκευή 22 Μαρτίου 2013

Tελικά πρέπει τα παιδιά να κοιμούνται με τους γονείς;



Γράφει η Μαρία Παπαδοπούλου, Συμβουλευτική Ψυχολόγος Παίδων & Ενηλίκων, Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Παιδιών – Εφήβων, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Τα βρέφη και ο ύπνος με τους γονείς
Κυκλοφορούν πολλές και διαφορετικές απόψεις σχετικά με το αν είναι καλό ή όχι να κοιμούνται τα παιδιά με τους γονείς τους στο ίδιο δωμάτιο ή το ίδιο κρεβάτι. O Παπαβέντσης (2011) προτείνει ότι ο ύπνος του βρέφους με τους γονείς στο ίδιο δωμάτιο κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού, ενισχύει το μητρικό θηλασμό και προστατεύει ενάντια στο Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου (ΣΑΒΘ), την πιο συχνή αιτία θανάτου των βρεφών. Συγκεκριμένα ο ύπνος του βρέφους στο κρεβάτι των γονιών (co-sleeping), βοηθάει στη συνέχιση του αποκλειστικού θηλασμού και δε συσχετίζεται με το ΣΑΒΘ, εφόσον τηρούνται συγκεκριμένοι κανόνες ασφαλείας, όπως να μην καπνίζουν και να μην πίνουν οι γονείς, να μη χρησιμοποιούν κατασταλτικά φάρμακα και τοξικές ουσίες, η μητέρα να μην είναι υπερβολικά κουρασμένη με μειωμένες αντιδράσεις, το δωμάτιο να μην είναι πολύ κρύο ούτε πολύ ζεστό, το μωρό να μην γεννήθηκε πρόωρο ή με χαμηλό βάρος γέννησης, να μην είναι άρρωστο, να μη φοράει υπερβολικά πολλά ρούχα, να τοποθετείται ανάσκελα, στη μέση του κρεβατιού, ανάμεσα στους γονείς ή με μαξιλάρια στις άκρες για να μην πέσει από το κρεβάτι, να μην έχει το παιδί από κάτω του μαξιλάρι, να μην σκεπάζουν το μωρό ποτέ πάνω από το λαιμό, το στρώμα του κρεβατιού να μην είναι μαλακό, να μη βουλιάζει, να σκεπάζουν το μωρό με ελαφριά βρεφική κουβέρτα ή σε υπνόσακο, να μην κοιμάται άλλο παιδί ή κατοικίδιο στο ίδιο κρεβάτι, να μην αφήνουν το μεγαλύτερο μωρό μόνο του σε κρεβάτι ενήλικα (Παπαβέντσης, 2011). Ο διεθνής σύνδεσμος θηλασμού (La Leche League International) υποστηρίζει ότι ο ύπνος του νεογνού στο ίδιο κρεβάτι με το γονιό επιβάλλεται από τη στιγμή της γέννησης, καθότι βοηθάει στο να εδραιωθεί ο θηλασμός με όσο το δυνατόν λιγότερες ενοχλήσεις και διαταραχές στο βραδινό ύπνο τόσο της μητέρας, όσο και του βρέφους (LLLI, 1997). Οι υποστηριχτές του co-sleeping πιστεύουν ότι αυτή η πρακτική ενισχύει το μητρικό θηλασμό, επειδή κάνει τους νυχτερινούς θηλασμούς πιο εύκολους και βολικούς για τη μητέρα, καθώς τη βοηθάει να συγχρονίσει τον κύκλο του ύπνου της με αυτόν του βρέφους. Επίσης, βοηθάει τα βρέφη να αποκοιμιούνται πιο εύκολα, ειδικά όταν ξυπνάνε μέσα στη νύχτα. Πολλοί πιστεύουν ότι βοηθάει το παιδί να ηρεμεί με αποτέλεσμα να μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισης αγχωδών διαταραχών αργότερα στη ζωή του παιδιού.   

Παρόλα αυτά, έχουν γίνει πολλές αναφορές στους κινδύνους που κρύβει η πρακτική του co-sleeping. Πολλά συγγράμματα αναφέρουν τον αυξημένο κίνδυνο του Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου σε περιπτώσεις όπου γονείς και βρέφος μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι. Η Αμερικάνικη Επιτροπή Ασφάλειας Καταναλωτών προειδοποιεί τους γονείς να μην τοποθετούν τα παιδιά στο κρεβάτι τους για ύπνο καθώς υπάρχει κίνδυνος ασφυξίας και στραγγαλισμού. Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες συνοψίζουν μερικούς παράγοντες υψηλού κινδύνου: παχυσαρκία μητέρας, κάπνισμα, χρήση αλκοόλ και ουσιών, καθώς και περιπτώσεις όπου κοιμούνται σε κάποιον καναπέ ή καρέκλα. Γι'αυτόν το λόγο η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει να μην κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι οι γονείς με τα παιδιά τους κατά τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού. Τον Αύγουστο του 1997 η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής κάνει την παρακάτω δήλωση πολιτικής της "Παρόλο που η πρακτική του να μοιράζεται ο γονιός το κρεβάτι με το βρέφος έχει αποδειχθεί ότι έχει αρκετά οφέλη, καμιά επιστημονική μελέτη δεν έχει αποδείξει ότι μειώνει το Σύνδρομο Αιφνίδιου Βρεφικού Θανάτου (ΣΑΒΘ)". Τον Οκτώβριο του 2011 προτείνει την πρακτική του ύπνου στο ίδιο δωμάτιο, αλλά σε διαφορετικό κρεβάτι (American Academy of Pediatrics, 2011). Παραθέτει επιστημονικά στοιχεία ότι έτσι μειώνεται 50% ο κίνδυνος του ΣΑΒΘ (Blair, Fleming, Smith, 1999; Carpenter, Irgens, Blair, 2004; Mitchell, Thompson, 1995; Tappin, Ecob, Brooke, 2005), είναι πιο ασφαλές από την πρακτική του co-sleeping (Blair, Fleming, Smith, 1999; Carpenter, Irgens, Blair, 2004; Mitchell, Thompson, 1995; Tappin, Ecob, Brooke, 2005),  αλλά κι από την πρακτική του να κοιμάται το βρέφος μόνο του στο δωμάτιό του (Forsyth, Hume, Howatson, Busuttil, Burchell, 2005; Carpenter, Irgens, Blair, 2004). Αυτή η ρύθμιση είναι πιο πιθανό να αποτρέψει την ασφυξία, το στραγγαλισμό και την παγίδευση του βρέφους, που ενδέχεται να συμβούν όταν μοιράζεται το ίδιο κρεβάτι με τους γονείς του (American Academy of Pediatrics, 2011).

Το παιδί και ο ύπνος με τους γονείς
Μετά το διάστημα των 6 - 12 μηνών, μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος του ΣΑΒΘ, οπότε είναι ίσως η κατάλληλη περίοδος για να μεταφερθεί σιγά σιγά το παιδί στο δικό του δωμάτιο. Σε αυτό το σημείο αξίζει να ειπωθεί ότι δεν υπάρχει ξεκάθαρη γραμμή σχετικά με το αν είναι καλό ή κακό να κοιμάται το παιδί στο ίδιο κρεβάτι με τους γονείς του. Η απόφαση που παίρνει ο κάθε γονιός είναι συνήθως εκείνη που ταιριάζει περισσότερο στις πεποιθήσεις και τα πιστεύω του. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι συχνά τα παιδιά ξυπνούν μέσα στη νύχτα είτε γιατί είδαν κάποιο άσχημο όνειρο, είτε γιατί κάτι τους τρόμαξε κι αναζητούν παρηγοριά στο κρεβάτι της μαμάς και του μπαμπά. Η ανήσυχη σχέση του παιδιού με τον ύπνο αποτελεί ένα καθημερινό πρόβλημα για μερικούς γονείς, καθώς προκαλεί μεγάλες δυσκολίες κι ένα αίσθημα θυμού κι ανικανότητας, γιατί δεν ξέρουν πως να το αντιμετωπίσουν (Marcoli, 2001). Πίσω από κάθε παιδί που δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί, υπάρχει μερικές φορές κι ένας γονιός που κόπιασε ή κοπιάζει εξίσου με αυτό (Marcoli, 2001). Πολλοί γονείς περιγράφουν την κούραση με την οποία σηκώνονται το πρωί, έχοντας προσπαθήσει με διάφορους τρόπους μέσα στη νύχτα να βοηθήσουν το παιδί να αποκοιμηθεί στο κρεβάτι του. Πολλοί καταλήγουν να δέχονται το παιδί στο κρεβάτι τους προκειμένου να απαλύνουν την ανησυχία του, να παρηγορήσουν τον πόνο του, αλλά να βάλουν κι ένα 'προσωρινό' τέλος στην κούραση που προκαλεί το ξύπνημα μέσα στη νύχτα. Κι άλλοι γονείς αναφέρουν ότι έχουν φτάσει σε σημείο να είναι αδύνατον πια να στείλουν το παιδί για ύπνο στο κρεβάτι του, ακόμα κι αν εκείνο έχει γίνει 7 ή 10 ετών. Υπάρχουν πολλοί που ότι το παιδί πρέπει να κοιμάται με τους γονείς του στο ίδιο κρεβάτι και πως αυτή η πρακτική θα το βοηθήσει να δημιουργήσει έναν ασφαλή δεσμό με τους γονείς του αλλά και να γίνει ένας ώριμος και ανεξάρτητος ενήλικας. Κι άλλοι πάλι αναφέρουν ότι το παιδί που δεν μαθαίνει να κοιμάται μοναχό του, δεν μαθαίνει να ξεπερνάει τους φόβους του, οπότε μεγαλώνει να γίνει ένας φοβικός και αγχωμένος ενήλικας, εξαρτημένος από τους άλλους. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κάποια επιστημονική μελέτη, η οποία να στηρίζει τα παραπάνω. Καταλήγουμε, λοιπόν, στο ότι η απόφαση του αν θα κοιμηθεί το παιδί στο κρεβάτι των γονιών του ή στο δικό του, είναι μια απόφαση που παίρνει ο κάθε γονιός για το παιδί του.

Παρόλα αυτά, αξίζει να γίνει αναφορά στους έξυπνους στοχασμούς της Alba Marcoli (2001), "Στη δυσκολία του παιδιού να αποκοιμηθεί μόνο του είναι συμπυκνωμένοι όχι ένας, αλλά πολλοί και διάφοροι φόβοι: εκείνος της απομάκρυνσης, του ξένου, της εγκατάλειψης, του σκοταδιού, των άσχημων ονείρων, κτλ....Όλοι οι παραπάνω φόβοι είναι τελείως φυσιολογικοί και αποτελούν μέρος της ψυχικής ανάπτυξης του παιδιού.….. Σχετικά με το φόβο για το σκοτάδι: Μεταξύ των ενηλίκων υπάρχουν πολλοί περισσότεροι απ’ όσο φανταζόμαστε που νιώθουν αυτόν το φόβο, σε σημείο μάλιστα ν’ αφήνουν κάποιο φως αναμμένο τη νύχτα, εάν είναι μόνοι. Προφανώς υπάρχει σε αυτούς μια βαθιά ανάγκη ελέγχου της κατάστασης, που καθιστά ανυπόφορη την ιδέα του ολικού σκοταδιού, όταν δεν είναι δυνατό να δει κανείς. Κι αυτό ακόμη μια φορά αποδεικνύει την πολυμορφία, που εμείς οι ενήλικες μπορούμε να έχουμε στη συμπεριφορά μας και πως καθένας μας οργανώνει τις άμυνές του με τον καλύτερο τρόπο που μπορεί να βρει. ‘Εγώ φοβόμουν τόσο το σκοτάδι, τις νέες καταστάσεις, την απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον’, έλεγε κάποτε μια νεαρή μητέρα, ‘που στη διάρκεια του γαμήλιου ταξιδιού τις πρώτες τρεις βραδιές δεν κοιμήθηκα καθόλου. Κι όχι μόνον, όταν ο σύζυγός μου αποκοιμιόταν, τον ξυπνούσα, για να μου κρατά συντροφιά. Εωσότου, την τέταρτη βραδιά, αντέδρασε και με μάλωσε, όπως μαλώνουν ένα κοριτσάκι. Το πιστεύετε ότι αυτό με καθησύχασε; Εκείνη τη νύχτα κάθισα ήσυχη χωρίς να πω τίποτε, μέχρις ότου σιγά σιγά αποκοιμήθηκα κι εγώ’. Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα σχετικά με το θέμα των ορίων και της σημασίας τους να συγκρατούν τους ίδιους τους φόβους μας στις καταστάσεις που προκαλούν έντονο άγχος. Παρά την κούραση και τη δυσκολία που μερικές φορές προκαλεί, για ένα παιδί το να καταφέρει να κοιμηθεί μόνο του αντιπροσωπεύει μια μεγάλη νοητική εμπειρία και το βίωμα μιας κατάκτησης.Συνεπώς η δοκιμασία του βραδινού αποχωρισμού είναι εκείνη που μας βοηθά να καταλάβουμε εάν ένα παιδί αισθάνεται ασφαλές. Όταν δεν τα καταφέρνει, ίσως το αληθινό πρόβλημα δεν είναι τόσο η νύχτα καθ’εαυτή, όσο το γεγονός ότι το παιδί σε εκείνη τη στιγμή δεν επεξεργάστηκε ή δεν ξαναβρήκε μέσα του αρκετή σιγουριά, για να την αντιμετωπίσει. Κι αυτός είναι τότε ο χώρος, όπου είναι χρησιμότερο να βοηθηθεί από τους γονείς του.» (Marcoli, 2001).


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
American Academy of Pediatrics (2011). SIDS and Other Sleep-Related Infant Deaths: Expansion of Recommendations for a Safe Infant Sleeping Environment. Pediatrics, 128, 5, p. 1341 -1367.

Blair, P.S., Fleming, P.J., Smith, I.J., et al. (1999). Babies sleeping with parents: case-control study of factors influencing the risk of the sudden infant death syndrome. CESDI SUDI Research Group. British Medical Journal, 319, p. 1457–1462.

Carpenter, R.G., Irgens, L.M., Blair, P.S., et al. (2004). Sudden unexplained infant death in 20 regions in Europe: case control study. Lancet, 363, p.185-191.

Forsyth, L., Hume, R., Howatson, A., Busuttil, A., Burchell, A. (2005). Identification of novel polymorphisms in the glucokinase and glucose-6-phosphatase genes in infants who died suddenly and unexpectedly. Journal of Molecular Medicine, 83(8), p.610-618.

La Leche League International Inc. (1997). The Womanly Art of Breastfeeding. (6th rev. ed.) Schaumberg, IL: Author.

Marcoli, Α. (2001). Ο θυμός των παιδιών. Παραμύθια για την κατανόηση της παιδικής συμπεριφοράς (μετάφραση: Μελής Μελετιάδης). Εκδόσεις: University Studio Press.

Mitchell, E.A. & Thompson, J.M.D. (1995). Co-sleeping increases the risk of SIDS, but sleeping in the parents' bedroom lowers it. In: Rognum T.O. ed. "Sudden Infant Death Syndrome: New Trends in the Nineties". Oslo, Norway: Scandinavian University Press, p. 266-9.

Tappin, D., Ecob, R., Brooke, H. (2005). Bedsharing, roomsharing, and sudden infant death syndrome in Scotland: a case control study. Journal of Pediatrics, 147(1), p. 32-37.

Παπαβέντσης, Σ. (2011). http://pediatros-thes.gr/for-parents/ύπνος/μωρά-και-ασφαλές-co-sleeping/


 
Δημοσιεύτηκε στο http://www.dromostherapeia.gr
στις 22 Μαρτίου 2013